Als het zo is
dat mijn moeder
en het is zo
dat zij de taal
van haar
moeder niet
spreekt waar is
die van mij
dan gebleven?

toen ook het laatste spoor van mijn taal gewist was 
je bent het dorp uit en niemand zou je begrijpen 
toen hebben ze mijn woorden vreemd gemaakt gestolen 
mij verboden ze te zeggen zoals mijn moeder ze zou zeggen 
ze werden algemeen beschaafd maar zo algemeen 
dat het dorp niet meer in mij klonk 
zo raakte ik ook mijn moeder kwijt 
we spraken de woorden alleen nog in elkaars dromen  

de 
het
    
die 
dat
    
mij 
mijn
    
zij 
haar
    
zo 
van
    
als 
dan
    
niet 
waar
    
moeder 
en 
taal
    
is 
spreekt 
gebleven   

Gedacht, gedachteloos 
Beweeg ik door het licht van de dag 
Spreek ik, de klanken onmachtig    

Ben ik mij bewust van het brommen 
Hoge, lage, donkere en lichte bevingen 
Zij sturen mij door een onherkenbaar leven 
Maken het ondoorgrondelijke vertrouwd    

Ik ken jou

Een in memoram

Nu je van het strijdtoneel verdwenen bent, als moeder 
wordt gemist, ik je taal niet langer kan verstaan en alles 
zich van dood bedient – had ik ons wel degelijk langer 
bedacht, maar wezenlijk en zachter van aard.    

Had ik je willen spreken, moest het wellicht over ons 
vroeger gaan – hoe de natuur uit haar voegen groeide, 
hoe jij daarin aanwezig bleef. Stop de tijd, haal jezelf 
uit mijn hoofd, raak aan vergetelheid.     

Mocht er ooit een gesprek, dan vluchtig als water, 
ijler dan lucht. Ik fantaseer je voor later, maar deert 
het nog nu je er niet langer aanwezig bent – nu 
de tijd tijdelijk stil is blijven staan –  

Dat ze mij leest, maar niet verstaat als was 
ik een vondeling in plaats van haar eigen kind, 
ondanks sprekend het gezicht van mijn zuster.   

Dezelfde letters scherper uitgesproken, 
dezelfde woorden maar in haar eigenzinnige 
taal, met gewapende betekenissen en ik   

wanhopig zoek naar haar armen en haar 
troostende zinnen die mij vertellen dat het 
niet erg is dat we elkaar soms misverstaan.  

net is zij bekomen van het 
bevallen van haar derde kind 
terwijl het zwart begin 
van oorlog en geweld 
haar leven heeft verduisterd    

toen hebben zij mijn moeder 
haar ferme taal ontnomen    

zij    

alle vrouwen in de buurt 
uit nu nog hele huizen 
mede vrouwen die 
haar kennen en waarderen    

zij roepen    

zwijg nu stil 
wij weten wel dat jij niet wil 
dat deze waanzin oorlog woedt 
dat jij die meest misdadige tiran 
al lang hebt dood gewenst    

sluit nu je lippen 
anders zitten wij met jouw 
drie kinderen hier opgescheept 
wij willen niet dat deze drie 
hun moeder moeten missen    

zo leggen zij uit liefde 
haar het zwijgen op 
zij schenken mij opnieuw 
mijn leven mijn verhaal    

voor mij geen eigen kind 
spreken wil ik kunnen 
in zelf gekozen ferme taal    

ik zwijg teveel

misschien dacht ik ooit    

dat mijn woorden verstaan werden 
mijn smeekbeden gehoord     

mijn hoofd tot in het oneindige 
de taal van de toekomst kon leren    

misschien dacht ik dat ooit, mijn kind    

voordat ik begreep dat jouw taal 
een andere taal is met dezelfde woorden    

het is niet erg zolang liefde en tederheid 
in betekenis blijven zoals ze waren    

dan doet het er niet toe wat ik ooit dacht

waar is 
wat ik te horen heb 
hoe luister ik 
naar het geluid 
van mijn ziel    

geluidsvervuiling afgelegd 
op weg gegaan naar stilte 
om mijn grondtoon te vinden    

optimale afstand bereikt 
een plaats voor mijn voeten 
aarding en draagkracht 
voor de stem 
van mijn non-verbale lichaam    

de frequentie 
van mijn expressie 
brengt mijn wezen 
in trilling en via de tussenstof 
van de ruimte 
om ons heen 
bereikt het jouw lichaam 
dat de trilling opvangt 
en resoneert    

waar is 
wat ik te zeggen heb 
hoe luister ik 
naar de grondtoon 
van jouw ziel

Als mijn vader
zijn vader niet kent
zijn naam niet weet  

Ben ik dochter van 
een ontwortelde familie    

Nu wortelt mijn boom
in mijn gekozen naam

Zonder vader
had moeder mij
het is echt zo
niet gebaard
in mijn keel
zit zijn stem
en de stem
van zijn vader
basso continuo

als mijn moeder 
liefje schreeuwde
bedoelde ze
het tegenovergestelde
en daarom 
zoek ik taal 
die klopt en
in spiegels altijd
het juiste woord

net als zij houdt ze ervan zijden ondergoed te dragen
te dwalen in een zomernacht en 
met blote voeten door het gras te lopen  

ze hebben elkaar nooit ontmoet                           
herkennen zich niet
in de glans van de tijd die zo spiegelt
dat ze er niet doorheen kunnen kijken
toch kunnen er overeenkomsten worden waargenomen  

ze zijn niet bang om recht in de lens te kijken
ze weten hoe ze in het licht moeten staan  

spreek ik hun taal?
begrijp ik ze?
ik dacht dat ik zag dat mijn ogen anders stonden vanochtend
ik keek in mezelf alsof ik mijn moeder zag en daarachter mijn kleinkind ontwaarde

Zou het kunnen zijn dat
taal leeft, het leven is
zoals taal ons omvat
even onzichtbaar is
als het bestaan
onbesproken of ongehoord
omringt en dringt door
het is ons bezit
is in ons met ongekende weerga
opgeslagen en verbonden
samengeweven in ons DNA,
is taal leven.

Achter mij staan 
zeven vrouwen
draag ik mee
historie
vertrouwen
rouwen
met patronen doorkneed
niet vergee
t het familiegeweten
lief & leed